Sportieve fietsers, die graag op een wielrenfiets, gravel bike of mountainbike stappen, kunnen sinds kort nog zorgelozer tochten maken met behulp van de Shimano Di2 Auto Shift en Free Shift groepset. Hoewel het systeem voorlopig alleen beschikbaar is voor e-bikes, biedt het wel de mogelijkheid om te ontdekken waar het in de nabije toekomst naartoe gaat met de technische ontwikkelingen van sportfietsen. Op de wat langere termijn zal een deel van deze nieuwe technische mogelijkheden waarschijnlijk ook zijn weg vinden naar de wat luxere toer- en stadsfietsen. In deze blog wordt de Shimano Di2 Auto Shift en Free Shift groepset besproken.
Wat is de Shimano Di2 Auto Shift en Free Shift groepset?
Shimano is in de afgelopen decennia al vaker met technische innovaties gekomen, die echter lang niet altijd een succes zijn geweest. Bij deze Shimano Di2 Auto Shift en Free Shift groepset is dat waarschijnlijk anders. Het is een technische innovatie voor e-bikes met een derailleur. Binnen die categorie fietsen gaat het vooralsnog om een toepassing voor MTB-fietsen, dus de sportfietsen voor mountainbikes. De Shimano Di2 Auto Shift en Free Shift groepset belooft enerzijds dat je kunt schakelen zonder te trappen. Daarnaast zal het systeem automatisch de juiste versnelling kiezen.
Linkglide
De Shimano Di2 Auto Shift en Free Shift groepset maakt gebruik van de zogenaamde linkglide technologie. Die is ontwikkeld als duurzame aandrijflijn voor veeleisende fietsers, met behulp van een cassette met bredere tandwielen en hogere tanden. Op deze cassettes passen normale kettingen, maar er zijn wel speciale shifters en een speciale achterderailleur nodig. De Shimano Di2 Auto Shift en Free Shift groepset is leverbaar in uitvoeringen met 11 en 12 versnellingen. Het schakelen met de linkglide technologie gaat elektrisch. Voor de stroomvoorziening wordt gebruikgemaakt van de accu van de motor van de e-bike.
Wat is Free Shift?
Free Shift is een optie waarbij kan worden geschakeld zonder dat er getrapt hoeft te worden. Dat betekent dat er geschakeld kan worden terwijl je de benen stil houdt. Het systeem zal de ketting naar het volgende tandwiel verplaatsen en ervoor zorgen dat die beweging op een soepele manier verloopt. Het zal duidelijk zijn dat de motor van de e-bike daar een rol bij speelt, want die beweegt de ketting, zonder dat je een trapbeweging maakt en waarbij de crank in een soort vrijloop komt. Het schakelen verloopt daardoor soepel. Bij de Shimano Di2 Auto Shift en Free Shift groepset hoef je voor Free Shift geen shifter te gebruiken.
Wie altijd op vlakke paden rijdt zal weinig nut hebben van Free Shift. Maar wie regelmatig heuvelachtig gebied intrekt met de fiets herkent ongetwijfeld de lichte paniek die kan ontstaan als je een afdaling maakt over een bochtig weggetje, dat vol ligt met gruis en stenen. In dat soort situaties is het een stuk veiliger als je terug kunt schakelen zonder kracht uit te oefenen op de pedalen. Vooral bij e-bikes kan het terugschakelen zonder Free Shift leiden tot een ongewenste snelheidstoename. Bij dit type sportfietsen zal het Free Shift systeem dus als een welkome innovatie worden gezien.
Auto Shift, de echte innovatie
In tegenstelling tot Free Shift zal Auto Shift bij de Shimano Di2 Auto Shift en Free Shift groepset wel tot de verbeelding van veel sportfietsers spreken. Shimano belooft dat de versnelling optimaal wordt afgestemd op de cadans en de snelheid waarmee wordt gereden. Als fietser hoef je je uiteraard niet per definitie over te geven aan de beslissingen van het systeem, want je kunt ook handmatig schakelen. Maar waarschijnlijk is het net zoals bij de automatische versnelling in een auto een kwestie van wennen aan het gemak. De verwachting is daarom, dat ook forensen de Auto Shift zullen gaan gebruiken.
Voor een goede functionaliteit bij Auto Shift moet het systeem automatisch kunnen opschakelen en terugschakelen. Dit terugschakelen zal in veel gevallen gebeuren bij afdalingen, waarbij de fietser zijn benen stilhoudt. Om terugschakelen probleemloos te kunnen doen wordt de techniek van de Free Shift gebruikt. In feite is de Free Shift dus een functionaliteit die vereist is om Auto Shift mogelijk te maken. Als een fietser besluit om de Auto Shift te overrulen houdt dit in dat de besturingssoftware van de Auto Shift wordt uitgeschakeld. De versnelling wordt dus wel bediend door de linkglide technologie.
Schakelen op basis van data
Zoals al is aangegeven wordt het schakelen bij Auto Shift aangestuurd door software, die gevoed wordt door allerlei data. Bij de Shimano Di2 Auto Shift en Free Shift groepset zijn dat de cadans en de snelheid van de fiets. Er zijn critici die van mening zijn dat er meer data nodig is voor een optimaal gevoel van het juiste schakelmoment, zoals een GPS of een vermogensmeter (zoals de Shimano R9200). De enige manier om erachter te komen of het systeem van de Shimano Di2 Auto Shift en Free Shift groepset prettig werkt, is door een lange testrit te maken, liefst in heuvelachtig gebied.
Configuratie testrit
De Shimano Di2 Auto Shift en Free Shift groepset is vooralsnog leverbaar voor 2 motoren: de EP6 en de EP8. De EP6 verschilt van de EP8 doordat hij aanzienlijk zwaarder is vanwege de aluminium behuizing. De behuizing van de EP8 is van het 300 gram lichtere magnesium. Voor het overige leveren beide motoren hetzelfde koppel van 86 Nm. Het aanzienlijke prijsverschil tussen beide typen wordt voornamelijk veroorzaakt door de lichtere materialen van de EP8 variant. Beide motoren kunnen worden gecombineerd met een 11-speed en een 12-speed aandrijving.
Bediening
Het is voor de Auto Shift van belang dat die wordt afgestemd op de wensen van de fietser. Dat houdt in dat je kunt selecteren op welk soort wegdek er wordt gereden. Er zijn 2 keuzes: asfalt en grindpaden. Daarnaast kan worden ingesteld dat de Auto Shift wordt overruled, zodat je zelf de meest comfortabele versnelling kunt kiezen. Voor het schakelen tussen die verschillende modi wordt een speciale shifter gebruikt. Die is verwerkt in de reguliere unit, waarmee handmatig kan worden geschakeld. Het finetunen van het systeem gebeurt door middel van een app, de Shimano E-tube app.
Testrit met standaard instellingen
Om kennis te maken met Auto Shift en Free Shift wordt de Shimano Di2 Auto Shift en Free Shift groepset met de standaardinstellingen meegenomen voor een rit op behoorlijk geaccidenteerd terrein. De eerste indruk wat betreft de schakelmomenten van de Auto Shift is niet bepaald positief te noemen. Je zou er immers vanuit moeten kunnen gaan dat het systeem de voor jou optimale schakelmomenten kiest, zodat je comfortabel kunt fietsen. Het systeem schakelt op onverwachte momenten, met als gevolg dat je je trapritme niet kunt handhaven. Dit treedt op tijdens beklimmingen en op vlakke wegen. Het is zo erg, dat we het systeem regelmatig uitschakelen.
De ervaringen met het Free Shift systeem daarentegen zijn bijzonder aangenaam. Tijdens afdalingen over smalle bochtige weggetjes met grote stenen en zand is het gemakkelijker om veilig af te dalen. De Free Shift zorgt ervoor dat je op elk moment in de juiste versnelling rijdt, en niet wordt afgeleid door te bepalen wat het juiste moment is om te schakelen. Verrassend genoeg doet de Auto Shift het tijdens afdalingen ook beter dan bij andere soorten terrein.
Persoonlijke instellingen
Het is na de eerste testrit wel duidelijk dat de persoonlijke instellingen moeten worden aangepast om echt comfortabel te kunnen fietsen met de Shimano Di2 Auto Shift en Free Shift groepset. De Shimano E-tube app biedt de mogelijkheid om het algoritme aan te passen door middel van 2 parameters. De eerste variabele is de instelling tijdens het beklimmen van hellingen. Er zijn 8 niveaus, waarmee wordt bepaald hoe snel of hoe traag het systeem schakelt tijdens het klimmen. Beginnende klimmers zullen behoefte hebben aan relatief veel versnellingswisselingen en ervaren renners blijven liever langer doorrijden in een versnelling. Dat is met de app uitstekend instelbaar.
De andere instelling die met de Shimano E-tube app kan worden aangepast is de trapfrequentie. Met deze instelling kun je dus het optimale moment bepalen waarop de Shimano Di2 Auto Shift en Free Shift groepset moet op- en terugschakelen. Het instellen van de trapfrequentie komt erg nauwkeurig. Tussen de testritten hebben we regelmatig de app opgestart om deze waarde telkens nog een klein beetje aan te passen. Het resultaat is echter bevredigend, want uiteindelijk functioneert het Auto Shift systeem helemaal naar wens. Het systeem schakelt op elk terrein telkens op het juiste moment. Ondanks onze aanvankelijke scepsis is het dus toch een systeem waarmee je met meer comfort lange fietstochten kunt maken.
Conclusie
De Shimano Di2 Auto Shift en Free Shift groepset is een systeem dat een grote toekomst tegemoet gaat. Nu is het leverbaar in combinatie met maar enkele motoren, maar dat zal snel veranderen. Het is een systeem dat door sportfietsers op geaccidenteerd terrein enorm gewaardeerd wordt, maar waar ook veel forenzen gebruik van willen maken. Shimano moet nog wel flink aan de slag met de wijze waarop het systeem moet worden geconfigureerd voor elke fietser. Vooralsnog moet er te veel tijd worden besteed aan het optimaal afstemmen van het systeem op de wensen van de fietsers.
Misschien ben je ook geïnteresseerd in:
